Blockchain Projeleri ve Projelere Katılım Yaklaşımı

Bora ERESICI
5 min readJan 30, 2022

#Blockchain üzerindeki proje sayısı olumlu olarak gün geçtikçe artıyor. Özellikle trend’le birlikte 2021 son çeyreğiyle birlikte #NFT (Non-Fungible Token)’nin popülaritesiyle birlikte #DeFi (Decentralized Finance) ve #gamify ı da ekleyince hızlı bir çıkış yaşandı. (özet haber isterseniz buradan buyurun.)

Herşey çok güzeldi Kasım ayında ATH (All Time High) ile sevinirken, Dünya Ekonomik ve siyasi yaklaşımı da geçtiğimiz 2 ay da başlayan ve Blockchain dünyasında #FED ve #Rusya gerginliği %60'lara varan sarsıntı yaşanmasını tetikledi.

#FUD ( Fear, Uncertainty, Doubt) haberler açısından bakmayı bir kenara bırakıp, ilerlemeye kalite açısından yaklaşmak daha doğru geliyor.

Her gün haberlere ve funding sitelerine baktığımızda yeni birkaç proje ile oyun, NFT ve coin/token projeleri görüyoruz. Görmek çok sevindirici olmakla birlikte yaşanan onca olumsuz proje çıkışı (vurgunları) da geldiğimiz nokta durgunluk dönemi demeden başımızı iki elimizin arasına alıp iki kez düşünmeye ve -bireysel tarafta- yaklaşımlarımızı ve öğrenim sürecimizin hız ve şeklini değerlendirmeye itiyor.

Genel perspektifte Blokzincir’inin merkeziyetsizliği geniş kitlelere erişimi kolaylaştırmakla birlikte denetimsizlik ve zengin olma isteği, kalitesizlik ve dolandırıcılık karşısında maalesef güçsüz kalıyorve yükü son kullanıcılara yıkılmasınna göz yumuyor. Bu noktada denetim ve şekli ayrıca detaylıca konuşulabilir fakat öncelikle son kullanıcılar olarak

BİLİNÇLENMEK ÇOK ÖNEMLİ!” hale geliyor.

Bilinçlenmek adına neler yapabiliriz? Nasıl bir yaklaşımla projeleri inceleyebiliriz? hızlıca değinelim.

  1. Proje / Çözüm

“Bulunacak yeni bir fikir kalmadı” bilindik bir söz olmakla birlikte incelediğimiz projelerin de tekrar etmiş olması muhtemeldir. Aralarındaki farkları ve etkilerini göremek için aşağıdaki soruları sorarak incelemeye başlayabiliriz.

  • Daha önce yapılan projelerin bir tekrar mı?
  • Hangi soruna, nasıl bir çözüm üretiyor?
  • Çözüm yaklaşımı uygulanabilirliği ve domaine kazancı nedir?

2. Arz Politikası

Projenin dolaşımındaki arzı (Total Circulating ), toplam arz’a (Max Supply) kıyasla çok az kalmışsa daha piyasaya sürülecek yüksek miktarda token var anlamına gelmektedir. Bu da fiyatın baskılanmasına neden olacaktır.

Beklenmesi gereken;

  • Ne kadar yüksek dolaşım oranı olduğu ile ilgili olup, ne kadar yüksek dolaşım o kadar dengeli bir sonuç olarak yorumlanmalıdır.
  • Ek olarak da Likiditesi azalma yöntemi gibi bilgiler de fikir verebilmektedir.
#Eulertools / Leonhard Euler

3. Yatırımcılar

Projelerdeki yatırımcı kalitesi, projeye olan güveni temsil eder. Projenin arkasında kaliteli yatırımcılar var ise güvenmek için hanesine bir artı daha yazılır.

Kurumsal, VC, melek vb. Büyük yatırımcı listesine buradan ulaşabilirsiniz. (zaman zaman güncellenmekteyim.)

4. Domain

Proje alan adı ve site tasarımı iyi/kötü bir çok bilgi verebilmektedir. Alan Adı’nın www.whois.com dan sorgulama yaparak;

  • Expire Date,
  • Alan kişi/grup gibi bilgiler (gizlenmediyse)

incelenebilir.

Örn. Expire date yakın bir zamanda sonlanacak ve kısa zaman diliminde alınmış bir domain için projeye temkinli yaklaşmakta ve diğer parametrelerin ağırlığına bakmakta fayda olabilir.

5. Ekip

Bir projenin arkasındaki ekip, projenin gelecekte ne kadar başarılı olacağı konusunda sağlam fikir verebilmektedir.

Ekip üyelerini incelerken;

  • Daha önce nerelerde çalışmış/lar?
  • Hangi sektörlerde uzmanlıkları var?
  • Sıklıkla ekip değişikliği olmuş mu?
  • Sosyal Medya’yı aktif kullanıyor/lar mı?
  • Paylaşımlarının kalitesi
  • Takipçileri ve etkileşime girdiği kişiler (Örn: CZ ile karşılıklı ve kaliteli etkileşime sık giriyor ise başka bir gözle bakmakta fayda olabilir. 😊 )

gibi bilgiler ki bunların içinde özellikle Linkedin profil bilgileri incelenmesi proje başarısı hakkında büyük fikri vermektedir.

Bu bilgilerin yanı sıra benim için Proje Ekibinin büyüklüğü ve şeffaflığı ve hızlı cevap süresi de önemli bir etmendir.

6. Whitepaper

Whitepaper kavramı bizlere projenin nasıl bir fayda önerdiğini, Nasıl çözüm sağlayacağını, Tokenomics verisi gibi özelliklerinin anlatıldığı detay döküman / izahatname’dir. Projeye girmeden önce okunmasında ve benzer projeler ile karşılaştırılmasında fayda vardır.

Tokenomics bilgilerinin an’daki tutarlılığı bile projeye katılımda bir fark yaratacaktır.

7. Roadmap / Geliştirme Yol Haritası

Projeye Yatırım yaparken sunulacak olan çözüm önerisine başlangıcından itibaren;

  • “Proje bugüne kadar roadmap üzerindeki vaatlerini gerçekleştirmiş mi?”
  • Yaşam döngüsünde bir geliştirme projesi olduğundan, yol haritasında verilen zaman ve iş gerçekleştirme sözleri tutulmuş mu?
  • Roadmapdeki işler ve sıralaması mantıklı mı?
  • Roadmap güncellemleri ne şekilde yapılmış ve ypılıyor mu?

Bu gibi sorular ve bakış açıları üretmek, projenin gidişatı hakkında fikir verecek ve katılım ihtimalimizi belirleyecektir.

8. GITx / Code Repository ve Kod Okur Yazarlığı

Yatırım yaptığımız her projede olmasa da proje geliştirme kod kütüphanesi linkini sitesinde paylaşıyorsa mutlaka girip onlara da göz atılmalıdır.

  • Proje kodlarındaki bug sayısı nedir?
  • Kaynak kodlarının güncellenme sıklığı nedir?
  • Fix commentleri doğru/mantıklı mı?

gibi sorular Roadmap ile birlikte proje gidişatı hakkında çok şey söylemektedir.

Yukarıdaki örnekte olduğu gibi kod okur yazarlığı da erişebilen kod’ların geleceğie fısıltıları olacaktır. (Mert Susur a da paylaşımı için tekrar teşekkür edelim.)

9. Cüzdan Holderları

Projenin kontrat adresi https://coinmarketcap.com/ ya da https://messari.io/ üzerinden erişlerek, çalıştığı network üzerindeki “Contract Adresss” ya da yakında adını daha fazla duyacağımızı düşündüğüm https://app.euler.tools/ sitesinden detaylara erişilerek, projedeki tokenların ne yoğunlukta ve kaç adet holder (yatırımcı) cüzdanında tutulduğu bulunabilir.

#Eulertools / Leonhard Euler

Bu noktada önemli olan holder sayısının eşit dağılım gösterip göstermediğidir. Holder sayısı yani tokenı elinde tutan ortak sayısı eşit dağılım göstermiyor ise (3–5 cüzdanda çok yüklü coin varsa) sağlıklı bir durum olmadığına işarettir.

Eşit dağılım olmayan durumlarda borsa çıkışı sonrası bir an’da dump gerçekleşme olasılığı olduğundan, eşit dağılım, fiyat oluşumunu ve hızını dengeli olacağını gösterir.

10. Sosyal Medya

Yatırım yaptığım projelerin yatırım yapmadan önce kesinlikle Sosyal Medya kanallarına özellikle Discord ve Telegram gruplarına katılım sağlamak ve incelemek proje hakkında fikir vermektedir.

  • Paylaşım kalitesi nasıl?
  • Yatırımcıları mutlu mu?
  • Ekip paylaşımlara ilgili mi?

Bu kriterler proje hakkında çok şey söylemektedir. İlgisiz ve yatırımcıların mutlu olmadığı bir projede biz ne kadar mutlu olabiliriz?

11. Haberler

Yatırım yaptığımız tüm proeler için haber başlığı altında iki kriter önemli olmaktadır;

  • Geçmiş Haberler, Proje ile ilgili ne sıklıkla ve hangi ciddiyette haberler çıkmış? Çıkan haberlerin projeye etkisi ne olmuş?
  • Gelecek Haberler; www.coinmarketcal.com gibi güvenilir kaynaklardan çıkan haberler çoğu zaman fiyatra etki etmektedir. Bu sebeple haberlerin takibi ile fiyata olan etkisi göz ardı edilmemelidir.

12. Vesting

Ön satış sonrası yatırım yapılacak proejlerde de yukarıdakilere ek olarak Vesting’e bakılmasında fayda vardır.

Vesting; proje #tokenomics ‘inde detayları verilen “Dolaşımdaki arzın arttığı ve ön satıştan yatırım yapanların tokenlarının dağıtıldığı günler ya da “Ön satışlarda tokenların belli bir kısmı aylık periyotlarla kilitlenir ve ön satışı yapılan projelerin her ay kilitlerinin açılması -Vesting-” olarak açıklanabilir.

Vesting, projenin fiyatına doğrudan ve ani etki yapar. Kilitler açıldığında düşük fiyatta giriş yapan holderlar cüzdanlarındaki tokenlerı satışa çıkartarak çoğunlukla kar gerçekleyerek fiyatı dump’larlar. (aşağı çeker/düşürürler)

Burada Vesting zamanlarından sonra alım planlaması düşük fiyattan projeye dahil olmak adına takip edilmesi gereken bir durumdur.

Buraya kadar behsettiğimiz başlık ve etaylar bir projeye girmeden önce kontrol edilmesi ve notlanması faydalı olacak “GÜVENLİ YATIRIM” yapmayı sağlayacak/fikir verecek notlar olarak değerlendirilebilir.

Umarım bakış açınızın zenginleştirilmesi açısından faydalı olmuştur.

İyi Okumalar.

“Blockchain Projeleri ve Projelere Katılım Yaklaşımı ” yazım Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

--

--

Bora ERESICI
Bora ERESICI

Written by Bora ERESICI

Co-Founder BASEQ AI | IT Professional | Consultant | Entrepreneur

No responses yet