NFT Balon mu? ve Neden Patlayabilir?
Yazı detayında net cevap vermek yerine düşünmeye sevk etmek amaçlı paylaşım yapmış olacağım. Umarım fayda sağlar.
#NFT (non-fungible token); Temel olarak, başka bir örneği olmayan -eşsiz- ve herhangi bir jeton (token) ile takası yapılamayan bir kriptografik jeton olarak açıklanabilir.
Görsel karşılığı olsa da sonsuz adet görsele çoğaltılabilmesine karşın eşsiz kriptografik adresi ile ilk olarak #metaverse dünyasının yüzü olarak karşımızı çıkmıştır.
Metaverse gibi yeni bir olgu olmamasına karşın NFT birden hayatımıza girdi ve çılgınca yükselişe geçerek geldiği noktada ~$200 milyon’luk bir hacim ve 5–10 milyon aralığındaki satış adetiyle son zamanlarda rüyalarımıza girer oldu.
Tüm bu yükselişin sebebi tahmin edeceğiniz gibi -doğal olarak yine- Ekonomik. Genişletilen para politikaları ile birlikte, yasal konular ve borsalardaki yansımaları bakışımızın birden NFT lere çevrilmesine sebep oldu. Hele ki bir maymun görseli fiat parayla $1500 alınıp, $500 bin satış rakamına birkaç ay içinde varınca insanlar yeni “Altın”’larına doğru koşar buldular kendilerini…
NFT’ler için işin ekonomik, sanatsallık ve sosyolojik taraflarına bir arada bakmak gerekli diye düşünüyorum.
Sanat eseri görüşünü, dijital sanat tartışmasında fizikselliğin ve benzersizlik tartışması dışından bakarak kabul edilebilir olduğunu varsayarak NFT’leri bu noktaya taşıyan en büyük neden; “SAHİPlik” ve “YÜKSEK GELİR” beklentileri ağırlığında olduğu aşikar.
Konu tartışma noktasına gelince Fiziksel eserlerle karşılaştırılmaya, Monalisa’yı örnek göstermeye kadar varıyor.
Da Vinci “Salvator Mundi” eseri açık arttırmada $450 milyon ile satıldı. Peki ya Monalisa satışa çıksa ne kadar ederdi? Cevabı net olmamakla birlikte $2 milyar olması tahmin ediliyor.
Fakat uniq bir adresle eşleştirilen görsel (ki kendi başına çoklanabilir) gerçekten fiziksel bir eser ile eş değerde midir?
Olamaz ve olmamalıdır. Sanata paha biçmek; esere şeklini veren gerçek sahibinin emeği, kullandığı materyal, teknikler, dönemin şartları, eser sahibinin durumu, üretim potansiyeli ve nadirliği gibi çoğaltılabilecek kriterlere ve en önemlisi esere olan “TALEP” ile belirlenmektedir.
NFT de ise bu saydığım kriterlerin içerisinden ekonomik olması ve dönem şartlarına karşılık olarak var olduğunun kanıtı ve ekonomik güce karşılık bu güce sahip olmanın gösterişi ile de bizlere bu günleri yaşattığını düşünüyorum.
Her ne kadar coin’den zengin olmuş yeni bir nesil ve düşünce tarzı var. Bu nesil farklılığıyla nft karşılık buluyor denilse de tam olarak çılgınlığı açıklamadığını düşünüyorum.
Örnek vermek gerekirse;
NFT nin ilk alım fiyatı ise; 0.24 ethereum du ta ki Justin Bieber, 1,3 milyon dolarlık 500 Ethereum (ETH) karşılığında Bored Ape Yacht Club koleksiyonundan bir NFT (Değiştirilemez Token) satın alana kadar.
NE dersek diyelim tüm kurgu yine dönüp dolaşıp para politiklarına, elimizdeki meta’nın değerinin dolaşıma girmesi ile ilişkili oluyor.
Bir sene ilgili NFT’yi kimse satın almasa acaba 0.15 Ether e düşer miydi?
Coin’e bir teknoloji ve ilişkili coin/token biriminin bir ödeme aracı olması ve dolaşımda kabul edilebilir olması inancıyla yatırım yaparken, NFT’lere de bu coin’lerin hedeflerini gerçekleştirebilmesi ihtimali üzerinden değer saklama aracı olarak bakmak şu anda çok riskli gözüküyor.
Şu an ki çılgınlıkta R/R (reward/risk)’ı göz alarak, en kötü resmi büyütür bilgisayarımda duvar kağıdı yapar ya da çerçeveletip duvarıma asıp yatırım dünyasının gerçekleriyle yüzleşirim dediğiniz durumda, NFT avı’nı kovalamak ve keyifli yatırımlar yapmaya kalıyor.
Umarım tüm yatırımımız hepimizin istediği ve görmek istediği gibi bir noktaya taşınır.
İyi Okumalar.