Oyun Teorisi’nin Blokzincir’deki Yeri
Dönemimizin en büyük yeniliklerinden biri olan #Blokzincir ve üzerindeki farklı katmanlardaki çözümlerde değinilmesi gereken en kritik olan konulardan biri “İş Modeli Tasarımı”.
Tasarım özellikle kazanç odaklı olduğundan #KriptoPara ların farklı katmanlarında #Coin ve #Token olarak karşımıza çıkıyor. Kripto para dünyasına, kurgulamaktan, satın almaya farklı şekillerde dahil olabilmekteyiz. Güvenli yaklaşım ile projelere dahil olmadan önce “Blockchain Projeleri ve Projelere Katılım Yaklaşımı” ile sürece nasıl dahil olabileceğimizi bilmemiz riski minimize etmek anlamında büyük fayda sağlıyor.
Asıl konu para ve Kar-Zarar olduğunda, Ekonomi öğretisi ve #Tokenomics kurgusu hakkında bilgi sahibi olmak da elimizi çok kuvvetlendiriyor.
Ekonomide, herhangi bir Pazar organizasyonun özellikleri, “Piyasa Yapısı”, piyasa yapıcısı, üretici, alıcı, engeller ve destekler gibi farklı faktörlere bağlı olarak kuruluyor ve yaşam döngüsünü sürdürmesi hedefleniyor.
Tüm bu ekonomik düzen de ilgili özelliklerle birlikte piyasaların kendi içlerinde ve birbirleri arasında ki çarkların dönmesini sağlayan en büyük etmenlerden biri olan Rekabet ve sonucunda oluşan avantajı elde etmeye çalışma eylemiyle kar/zarar dengesini değiştirme üzerine kuruluyor.
Bahsi geçen ekonomik düzen üzerindeki farklı piyasalar arasında dengeyi kurmak, korumak ve lehe değiştirmek, deneyimi arttırmak ve benzersizleştirerek pazar büyüklüğünü sağlama kısmında ise bilinmesi gereken farklı teoremler bulunmakla birlikte bunların başında en çok konuşulan ve kullanılan olarak “Oyun Teorisi” gelmekte.
Hal böyle olunca pazarı doğru okumak ve okuma sonucu avantajı elde etmek için de #OyunTeorisi ni bilmek gerekmekte.
Peki Nedir Oyun Teorisi?
Oyun teorisi; İnsanlığın var oluşundan bu yana karşılıklı kazanım için oyun kurgulanması ve devamlılığı sağlamak için de rakip davranışlarının incelenip tahmin etmek suretiyle, stratejik karar vermenin sağlanması olarak özetlenebilir. (Matematiksel: Oyun Teorisi)
Konu detaylı incelemek istenirse, John von Neumann ve ekonomist Oskar Morgenstern tarafından yayınlanan “Theory of Games and Economic Behavior” incelenebilir.
Konuya Blokzincir ve kripto paralar penceresinden bakmaya başladığımızda ise; merkeziyetsiz dünyanın tokenomics‘inde arz’ın sınırlı olup/olmamasından jetonun davranışlarına, finansal uygulamaları tarafında alım/satım, işlem ücreti oranları, kademelendirmeler, borç/ödünç alma/verme havuzlarının tasarlanmasından, kurguların uyarlanmasına ve kullanıcıların oyunanhangi aşamalarda ve nasıl dahil edilmesine kadar çok farklı boyutlardaki ikilemlerin düşünülmesi ve uygulanması gerektiği görülüyor. (Örn: Game theory meets DeFi: Bouncing ideas around tokenomic design)
İlginçtir ki;
Gerçek dünyanın aksine, oyun teorisi aslında blok zincirine ve akıllı sözleşmelere uygulandığında, kuralların sabit olması, zincirin şeffaflığı ve bilginin tüm kullanıcılara sunulabilmesinden dolayı daha iyi çalışır olduğu görülmekte.
Araştırmalar, bir akıllı kontrattaki -daha- bilgili tarafın, daha az bilgili tarafa göre genellikle %18'e kadar daha fazla ekonomik fayda sağladığını göstermiştir. Eleştirel bir bakış açısından kaynağı okumak faydalı olacaktır. (Kaynak: Newyorker — The Triumph and failure-of-john-nashs-game-theory)
Oyun Teorisi ile kullanıcıların fayda/maliyet kararlarını etkileyerek, oyuna dahil olunmasının sağlanması ile temelde belirli kurallar çerçevesinde etkileşime girilmesi ve stratejik olarak alternatif hamleler arasında seçim yapılması amaçlı, olasılıkların hesap edilmesi sonucu oluşacak olan avantajın en üst seviyeye çıkarılabilmesi, oyuna dahil olma, oyunda kalma süresi ve rekabet ile kazanımı arttırılması ile kar elde etmeyi sağlanmakta. Yazıyla birlikte matematiğe ve “NASH Dengesi Teoremi” için John Nash’e de teşekkür edelim.
Konu ilginizi çektiyse genel aktarımım dışında daha zengin bir akademik okuma için “A Survey on Applications of Game Theory in Blockchain” e göz atabilirsiniz.
İşin zincir tarafındaki matemetiğine kısaca bakacak olursak;
Oyun teorisi ile etkileşimli bir ortamda (CEX & DEX — trade) bir grup insan veya kuruluş tarafından stratejik karar verme çalışmasının yapılması ile başlar ve bir oyun içerisinde, oyuncu sayısı, her oyuncunun stratejileri ve eylemleri, gerçekleştirilen eylem ile stratejinin getirisi ve diğer stratejilerin karşı davranışları ile her oyuncunun en iyi hamle stratejisi -NBO / Next Best Action- sonucu gerçekleştirilen “Sıfır Toplamlı olmayan” yani bir tarafın kaybettiği bir tarafın kazandığı Sıfır toplamlı oyunlar dışında iki tarafın da kazandığı/kaybedebildiği oyun olarak tanımlanır. (Detaylar için: A Step by step guide on game theory and cryptocurrencies)
Temel olarak getiri matrisi (payoff matrix) ile stratejilerin baskınlığını ve yapılacak olan hamleyi tarifler. Fikir vermek ve resmin canlanması açısından aşağıdaki matrise göz atılması faydalı olmakla birlikte Vitalik’in de konu ile ilgili detaylı bir yazısı mevcuttur. (Vitalik: Coordination, Good and Bad)
Hayatımızda her adımda az ya da çok verdiğimiz kararlar ve bu kararların bir noktaya kadar ilkel beynimizin de geçmiş tecrübelerle kullandığı temel eleme yönteminin yanında “Hayat Bir Oyun” yaklaşımı ile şu ana kadar yazılanları bilmek ve anlamak satrançtan, alışverişe, P2P işlemlerden CEX & DeX kurgularından, meydan okumalara (“Player wins the entire Cheeze Wizards tournament against all odds” ) kadar birçok farklı alanda görülmekte ve yaşanmaktadır.
Unutmadan oyun tasarımı nın katkısı ile kazanılmış bir yarışma sonucu:
“B1ackKett1e wins with Wizard #4845 and takes home 700+ ETH (688.1+12.5) as the Big Cheeze.” 😊
İyi Okumalar…